Sınav Kaygısı

Üniversiteye giriş sınavının yaklaştığı şu dönemde gittikçe tırmanan bir duygu sınav kaygısı. Belki de çoğunun hayatlarındaki en büyük basamak olarak gördükleri bu sınav, onlara yeni bir hayatın ve geleceğin kapısını aralayacak. Önlerinde tek bir sınav var ve bu sınavın sonuçları onları hedeflerine, hayallerine ulaştıracak. 

 

Peki, gerçekten öyle mi ya da bu bizim sınava yüklediğimiz anlam mı?

 

Eğitim sistemine baktığımızda elbette ki önemsenmeyecek bir sınav olduğunu söylememiz sadece bir kandırmacadan ibaret olur. Bireylerin ileride istedikleri meslekleri yapmaları ve mutlu olmaları sadece bu sınava bağlanıyor. Peki ya bazı düşünceleri, alternatifleri gözden kaçırıyor olabilir miyiz? 

 

Kaygı, aslında hayatımız için oldukça koruyucu ve gerekli bir duygu. Hiç kaygılanmadığımızı düşünelim. Gelecekle ilgili hiçbir kaygımız olmadığını… Kaygı olmasa hayatla ilgili hedef ve amaçlarımız için gerekli motivasyonu sağlayabilir miydik? Her duygu gibi kaygının da hiç olmamasını istemeyiz. Kaygı, hüzün, öfke, korku  gibi duygular zararlı gibi gözükse de hepsine belli ölçüde ihtiyacımız var. Bu duyguları dengede- ortalama bir düzeyde tutmak bizim için en ideali. Hiçliği ya da çok fazla olması bizim için sıkıntı yaratan durumları ortaya çıkarır. O halde istediğimiz şey kaygımızı, sınav kaygımızı yok etmek değil; dengede tutmak ve kontrol altına almak. Dolayısıyla he zaman sınavda ve hayatta daha başarılı olan kişilerin daha zeki ya da sınavdan yüksek puan almış kişiler olmasını bekleyemeyiz. Bu duygularını dengede tutan kişiler bilgilerini sınavda ve hayatta daha işlevsel olarak kullanabilirler. O halde sınav kaygımızı nasıl dengede tutarız bir bakalım.

 

Sınav Kaygısını Kontrol Altına Almak İçin Tavsiyeler:

 

1- Ders çalışma programınızı gözden geçirin.

Sınava az zaman kalması sebebiyle henüz bitmeyen ve eksik olan konularınız varsa onları bir an önce tamamlayın. Sonrasında kalan zamanınızda her gün deneme-çıkmış soruları çözerek, yapamadığınız soruları öğretmenlerinize sorarak ilerleyebilirsiniz. Bu dönemde deneme çözmek sınavı daha fazla deneyimlemenizi ve kaygınızı kontrol altına almanıza yardımcı olacaktır. Sınava son 2-3 gün kalaya kadar deneme çözmeye devam edebilirsiniz. Son 2-3 gün çalışmayı bırakın ve dinlenin.

 

2- Hedeflerinizi seçin ve alternatif hedefler belirleyin. Bu hedefler sınavlardan aldığınız puan performansı olarak size ne kadar yakın değerlendirin.

Belirsizlik her türlü durumda kaygı yaratır. Hala mesleğinizi belirlememiş olabilirsiniz. Bir hedefinizin olmaması kaygıya sebep olabilir. Her zaman ne için çalıştığınızı bilmek ve ileriye dönük bir hedef belirlemek motivasyonu yükseltir. Yüksek motivasyonla daha çok çalışan kişiler daha az kaygılanır. Şu zamana kadar belirleyemediyseniz bu kısa zamanda aceleci davranmanıza gerek yok. Elinizden gelenin en iyisini yapın ve sınav sonrası tercih dönemine kadar bu konu hakkında araştırma yapın. Bu araştırmayı yaparken iki şeyi göz önünde bulundurun.

 

*Ben hangi konularda yetenekliyim? Neleri iyi yapıyorum? Hangi ders ve konularda başarılıyım?

 

*Ben ne yapmayı seviyorum? En çok ne yapmaktan hoşlanırım? Hangi dersleri daha çok severim? Nasıl bir meslekle mutlu olabilirim?

 

3- Sınav Kaygısı ile ilgili sizi nelerin etkilediğini sınav kaygınıza nelerin sebep olduğunu farkedin ve onlara karşı alternatif düşünce ve davranışlar geliştirin.

 

*Başkalarının görüşü sizin için ne kadar önemli?

 

Kendinize, başarınızı ve değerinizi sadece kendinizin belirleyebileceğini hatırlatın.

 

*Sınavla ilgili kendi görüşünüz ne?

 

Sınavlardaki başarınızı kendinize olan saygınızla eşdeğer görmeyin.

 

*Gelecekle ilgili endişeleriniz var mı? 

 

Gelecekle ilgili endişeleriniz olması güzel. Ancak fazlası zarar. Her zaman bir alternatif vardır. Gelecekte mutlu olmanın tek sebebi bu sınav değil. Kendinize hatırlatın. Dışarısı bu sınavda başarılı olamamasına rağmen birçok alanda devasa başarılara, girişimlere adım atmış insanlarla dolu unutmayın.

 

*Hazırlanma sürecini nasıl geçirdiniz ve nasıl devam ediyorsunuz?

 

Bu yazıyı okuyorsanız ve sınav kaygınız varsa bu zamana kadar elinizden geldiğince çalıştınız demektir. Bundan sonraki süreci de iyi değerlendirin. Son düzlükte pes etmeyin.

 

*Bedensel tepkileriniz var mı?

 

Sınav yaklaştıkça, denemelerden önce ya da denemeler sırasında dikkatiniz dağılıyor, elleriniz terliyor, çarpıntınız oluyor, mideniz bulanıyor mu?

 

Bu belirtiler sınav kaygısına işarettir.

Nefes egzersizleri ve gevşeme egzersizleri bedensel tepkilerinizi yatıştırır. Bu belirtileri yaşadığınızda bir süre yavaşça nefes alın ve nefesinize odaklanın.

 

*Zihinsel olarak nasıl tepki veriyorsunuz?

 

Olumsuz düşünceleriniz varsa onlarla savaşın. “Başarısız olacağım, her şey berbat olacak, insanlar beni eleştirecek” gibi olumsuz varsayımlarla üreyen düşüncelerin yerine “Başarılı olacağım, başarısız olmam için hiçbir sebep yok, her şey yolunda gidecek, elimden geleni yaptım, insanların ne düşündüğü benim değerimi ve başarımı etkilemez ve değiştirmez” gibi daha işlevsel ve gerçekçi olanları koyun. 

 

Eğer kendi başınıza bunların üstesinden gelemiyorsanız rehber öğretmeninizden ya da bir psikologtan destek alın. Konuyla ilgili soru sormak ve bilgi almak isterseniz aşağıdaki iletişim adreslerinden ulaşabilirsiniz.