Uzman Görüşü: Çocuklar İçin Kitap Okuma Alışkanlığı

Okul öncesi dönemde çocuk henüz kitap okuyamasa da, kendisine okunan masal ve hikayeleri dinleyebilir. Çocuğunuz sizin kendisine okuduğunuz hikayeleri dinlemekten keyif alıyorsa, bu alışkanlığı öncelikle sizin oturtmanız önemli. Bunu bir ritüel haline getirebilirsiniz. Örneğin her akşam yatmadan önce çocuğunuza bir hikaye okumak gibi. Bu alışkanlık, hem düzenli olarak çocuğunuzla kaliteli bir zaman geçirmenizi sağlayacak, hem de gelişimi açısında faydalı olacaktır.

Burada dikkat edilmesi gereken en önemli konu, çocuğunuza okuduğunuz masal ve hikayelerin içeriğine çok dikkat etmek. Ne yazık ki, çocuk kitapları her zaman sanıldığı kadar masum olmayabiliyor. İçeriğinde çocuğunuzu korkutacak, kaygılandıracak bir takım durum ve karakterler olabilir. Ya da insanlarla, doğayla, hayvanlarla ilgili istemediğiniz bazı yanlış mesajlar almasını sağlayabilir. Bu nedenle çocuğunuza kitap alırken, öncelikle sizin okumanızı tavsiye ederim. Bunun yanı sıra aynı oyuncak seçiminde olduğu gibi çocuğunuzun yaş grubuna uygun kitaplar olması önemli. Yaşının üstünde olan bir kitapta, kullanılan dil ağır gelebilir ya da çok fazla yazılı ise ilgisini çekmeyebilir. Bu da odaklanmasını ve algılamasını zorlaştırır. Ya da zihinsel olarak o seviyede olsa bile, henüz duygusal olarak o seviyede olmayabilir. Aynı şekilde çocuk henüz okuyamadığı için, içinde yazanlar kadar kitabın resimleri de çok önemlidir. Bu yüzden gene onu korkutacak resimler olmaması gerekir.

Daha küçük yaşlarda kitabı çocuğa eğlenceli bir şekilde sunmak önemlidir. Çocuğun tüm dünyası oyundan geçtiğine göre bunu da bir oyun olarak görmesi, daha çok sevmesini sağlayacaktır. Bu konuda çocuğunuzun gelişim hızını göz önünde bulundurmanız gerekir. Erken yaş döneminde bazen çocuklar oturup kitap okunmasını dinlemekten sıkılabiliyor. Ya da size göre çok kısa süre dinleyebiliyorlar. Bu durum aslında genelde henüz yeterince odaklanamadığı ya da hareketsiz bir aktiviteden hoşlanmadığı anlamına gelebiliyor. Böyle bir durumda çocuğunuzu zorlamamanızı öneririm. Fakat kısa süre bile ilgiyle dinliyorsa, nasıl olsa sadece birkaç dakika dinliyor diye vazgeçmeyin. Belki bugün çocuğunuz yalnızca o kadarına hazır olabilir ve onun için o kadarı yeterlidir. Bazı çocukların 3-4 yaşarında hikaye dinleme, kitap çalışması yapma gibi etkinliklere karşı hiçbir ilgisi yokken, 5 yaşına geldiklerinde bunlar, bir anda en sevdiği etkinlikler haline gelebiliyor. Her çocuğun gelişim hızı farklıdır. Bu yüzden aceleci davranmamanızı ve çocuğunuzun kendi hızına saygı duyup, onun hızına göre davranmanızı öneririm.

Bunun yanı sıra, çocuğa kitap sevgisini yaşatmanın tek yolu sizin ona kitap okumanız değildir. Çocuk kitapla ilk tanıştığında, öncelikle ilgisini çeken şey resimleri olacaktır. Bu yüzden seçeceğiniz kitapların resimleri büyük, renkli, karmaşık olmayan, ilgi çekici şekilde olması önemlidir. Çocuğunuz belki başlangıçta sadece resimlerine bakmayı tercih edebilir. Bu da aslında güzel bir başlangıçtır. Birlikte kitabın içindeki resimler hakkında sohbet edebilirsiniz. Neler gördüğünüzle ve nasıl bir hikaye anlatıldığıyla ilgili konuşabilirsiniz. Onun da tahmin etmesini isteyerek, bunu bir oyuna çevirebilirsiniz. 3-7 yaş grubu çocuklar için zaten genelde bu tarz hikayeler oluşturmak eğlencelidir. Ayrıca yetişkinleri taklit etmeyi sevdikleri için, kitabı alıp sanki size okuyormuş gibi yapabilirler. Bir kitabı ona okuduktan sonra bu kez kendisinin size okumasını isteyebilirsiniz. Böylece biraz hatırladıklarını kullanarak hafızasını güçlendirecek, biraz hayal gücünü kullanarak kendinden bir şeyler ekleyecek ve bu sayede yaratıcılığı gelişecektir. Bir yandan da sizi taklit ettiği için daha da keyif alacaktır.

Kitap seçerken, içeriğine bakıp emin olduğunuz kitaplar arasından, çocuğunuzun kendisinin seçmesini isteyebilirsiniz. Çocuğunuza kitabı hediye olarak sunabilirsiniz. Unutmayın ki, siz kitaba ne kadar değer verirseniz, çocuğunuz da bunu öğrenecektir. Evde çocuğunuza özel boyunun yetişebileceği şekilde küçük bir kitaplık yaparak, okuyacağınız kitabı onun seçmesini isteyebilirsiniz. Böylece kendi seçimi olduğundan daha istekli dinleyecektir. Birlikte çocuk kütüphanelerine gidip, gezebilirsiniz. Hatta evinizde çocuğunuzla birlikte, hem sizin hem kendisinin kitaplarının durabileceği, küçük bir okuma köşesinin olacağı, kendi minik kütüphanenizi oluşturabilirsiniz. Böylece bu aktiviteyi anne ve babasıyla da paylaşabilen, annem ve babam gibi kitap okuyorum diye düşünen, kendi kitaplarının da anne babasının kitaplarının yanında durduğunu gören çocuk için, kitapların değeri daha da artacaktır.

Çocuğunuzla birlikte dergilerden, internetten resimler seçip, renkli kartonlara yapıştırarak birlikte kendi kitabınızı yapabilirsiniz. Resimlerin altına birlikte oluşturacağınız ya da tamamen onun oluşturmuş olduğu bir hikayeyi yazabilirsiniz. Sonrasında renkli kalemlerle, çıkartmalarla, çeşitli malzemelerle kitabınızı süsleyebilirsiniz. Aynı şekilde bir hikayenin başını siz başlatıp, gerisini çocuğunuzun getirmesini isteyebilirsiniz.

Bu yazımda sizinle birçok farklı fikir paylaştım. Bazıları size ve çocuğunuza çok uygun olabilir. Bazıları size uygun olmasa da, size uyacak kendi fikrinizi yaratmanıza yardımcı olabilir. Önemli olan kitapla ilgili herhangi bir aktivite yaparken, çocuğunuzun keyif alıyor olması. Bu yüzden çocuğunuzu bu konuda zorlamadan, özellikle küçük yaşta oyunu da kullanarak, kitap okumayı eğlenceli bir aktivite olarak görmesini sağlayabilirsiniz. Böylece küçük yaşta bu keyfi tadan çocuk, ileriki yaşlarda da kitap okuma alışkanlığını daha rahat kazanacaktır. Hepinize çocuklarınızla birlikte bol keyifli bir hafta dilerim. :) 

Uzm. Psk. Melis Özmen -https://www.pakolino.com/uzman-gorusu-cocuklar-icin-kitap-okuma-aliskanligi